5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda yapılması planlanan değişikliklere ilişkin Kanun Tasarısı’nın son değerlendirme ve karar toplantısı, 27 Haziran Çarşamba günü Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın evsahipliğinde, Ankara HiltonSA Otelinde gerçekleştirildi.
Kültür ve Turizm Bakanı Sayın Ertuğrul Günay’ın başkanlığında ,Kültür ve Turizm Müsteşarı Sayın Özgür Özaslan, Müsteşar Yardımcısı Sayın Faruk Şahin ve Telif Hakları Genel Müdürü Dr. Ş. Abdurrahman Çelik’in de yer aldığı toplantıya, Adalet, İçişleri, Milli Eğitim, Maliye ve Avrupa Birliği Bakanlıkları temsilcileri ile Rekabet Kurumu, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı, Türk Patent Enstitüsü, RTÜK, Fikri ve Sınai Haklar Mahkemeleri Hakim ve Savcıları, Bilgi Üniversitesi, TRT, TOBB, TESK, TÜROFED, TUROB, Türkiye Yayıncılar Birliği, Televizyon Yayıncıları Derneği, TÜRKSAT, BSA ve 5846 sayılı Kanun uyarınca faaliyet gösteren tüm meslek birlikleri ve federasyonları temsilcileri ve Oyuncular Sendikası adına Genel Başkan Memet Ali ALABORA ve
Hukuk Birimi Sorumlusu Av. S. Sera KADIGİL katıldı.
Öncelikli amacı Avrupa Birliği müktesebatı ile uluslararası anlaşmalara uyum sağlamak ve uygulamadan kaynaklı sorunları çözüme kavuşturmak olan Fikir ve Sanat Eserleri Kanun’unda Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı Taslağı basına duyuruldu.
Taslak metninde yer alan tüm maddelerin tüm katılımcılar tarafından tek tek tartışıldığı, yaklaşık dokuz saat süren toplantının gündem maddelerini Şahsi Kullanım Harçlarının meslek birliklerine
ödenmesi,Yeniden İletim ve Kiralama Haklarının Saklı Tutulması ve FSEK (Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu) m.18/II oluşturdu.
Şahsi Kullanım Harçlarının meslek birliklerine ödenmesi ile ilgili; tüm dünyada Copyright Levy olarak bilinen şahsi kullanım harçları fikir ve sanat eserlerini kopyalamaya ve çoğaltmaya yarayan, CD, DVD, kağıt, fotokopi makinesi ve benzeri cihaz ve materyalden alınan bir bedel olup, FSEK’te yapılan değişiklik sonrası bu bedelden Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenecek bir kısmı meslek birlikleri eli ile sanatçılara dağıtılmasına ve toplanan meblağın ne kadarının meslek birliklerine verileceği ise henüz kesinleşmediği için toplantıda Kültür Bakanı Sn. Ertuğrul GÜNAY
tarafından önerilen oran %40 Meslek Birlikleri, %60 Kültür Bakanlığı şeklinde olmasına karar verildi. Toplantı sonrası meslek birlikleri tarafından Bakanlığa yazılı başvuruda bulunularak kabul edilebilecek en az tutarın %50 olduğu beyan edildi.
Yeniden İletim ve Kiralama Haklarının Saklı Tutulması ile ilgili; yapılması planlanan değişiklik ile beraber eser sahipleri ve icracı sanatçıların yeniden iletim ve kiralama haklarının süresiz ve bedelsiz
devrinin önü kesilmiş, devredilmiş olsa bile hakların kullanılmasından adil bir bedelin eser sahipleri (Yönetmen, senarist vb..) ile icracı sanatçılara (oyuncu, dublaj sanatçısı vs.) ödeneceği, AB direktiflerine uygun olarak hüküm altına alındı.
Yeniden iletim hakkının icracı sanatçılara dair 80. maddede açıkça zikredilmemiş olmasına itiraz edildi. Ve itiraz sonucu 80. maddeye de yeniden iletim hakkına ilişkin adil bedel alma hakkının açıkça yazılması Bakanlıkça kabul gördu.
FSEK m.18/II ile ilgili Oyuncular Sendikası’nın yoğun çalışmaları neticesinde gündeme gelen FSEK (Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu) 18/ II maddesi şu şekildedir “Aralarındaki özel sözleşmeden veya işin mahiyetinden aksi anlaşılmadıkça; memur, hizmetli ve işçilerin işlerini görürken meydana getirdikleri eserler üzerindeki haklar bunları çalıştıran veya tayin edenlerce kullanılır. Tüzel kişilerin
uzuvları hakkında da bu kural uygulanır.”
Değişiklik taslağında da aynen korunan bu hüküm, oyuncuların bağlı çalışan olmaları halinde tüm telif haklarını kaybedecekleri yönünde hukuken pek de makul olmayan bir takım yorumları beraberinde getirmektedir. Her ne kadar madde devamında yapımcıların bu hakları ancak sözleşme ile kullanabilecekleri hüküm altına alınmış olsa da, Sendikamız çalışmaları netice verip tüm üyelerimiz sigortalı çalışmaya başladığında bazı işverenlerin bu hükme dayanarak hak talebinde bulunabilecekleri ile ilgili Genel Başkan Sn. Memet Ali ALABORA yaptığı açıklamada 18/II düzenlemesinin oyunculara; “sosyal güvenceniz olursa, telif hakkınız olmaz; Telif hakkınız olursa sosyal güvenceniz olmaz” şekilde sunulduğunu, söz konusu maddenin bir takım çevrelerce bu şekilde yorumlanmasının yanlış olduğunu ve tüm temel hukuk ilkelerinin ihlali niteliğinde olduğunu dile getirdi.
Av. S. Sera KADIGİL de yaptığı açıklamada 18/II kanun maddesinin yoruma açık olduğunu gerek ikinci fıkrada bulunan “işin mahiyetinden aksi anlaşılmadıkça” ibaresi, gerek üçüncü fıkrada geçen “bir eserin yapımcısı (…) ancak eserin sahibi ile yapacağı sözleşmeye göre mali hakları kullanabilir.” Hükümleri uyarınca icracı sanatçı olan oyunculara uygulanamayacağını dile getirdi. Av. Kadıgil ;konunun yargıya intikali halinde yargı sisteminin yavaş işleyişi sebebi ile söz konusu uyuşmazlık durumunda üç ila dört yıl geçeceğini, bu belirsiz durumun sektörü olumsuz etkileyebileceğini belirterek ve kanun tasarısına eklenecek bir istisna hükmü ile konunun yasa koyucu tarafından hızla çözüme kavuşturulmasını talep etti.